نگاهی بر فرش دستبافت قم

وضعیت امروزی فرش دستبافت قم:
با توجه به این که در سال 1373 در مورد کارگاه های قالیبافی آمارگیری انجام شد، در استان قم حدود 3000 واحد کارگاه قالی بافی دایر بود که بیشتر این کارگاه ها در مرکز استان وجود داشت و تعدادی هم در بخش های تابعه مشغول به بافت بودند، امروزه به 4000 کارگاه قالیبافی رسیده است.علاوه بر این ها تعداد بسیار زیادی نیز کارگاه های خانگی وجود دارد. امروزه قم، به پایتخت فرش کشور تبدیل شده است (خصوصا فرش تمام ابریشم) و در بازار های جهانی به بافت و طرح و رنگ آمیزی ظریف، اصیل و متین شهرت یافته است و به دلیل ویژگی های خاصی که داراست، 90 درصد فرش های تولید شده در این شهر به خارج از کشور صادر می شود و هنر و صنعت فرش دستبافت قم در بازار های جهانی از جایگاه مناسبی برخوردار است.
علاوه بر کارگاه¬های خانگی، شرکت ها و موسسات زیادی در قم وجود دارند که ارزنده ترین فرشها را در این استان تولید می¬کنند و نام و اعتبار هر یک از آنها در فرش های تولید شده قابل مشاهده می باشد.
اسامی برخی از بهترین تولیدی ها که در صفحات قبل، نمونه فرش های آنها دیده شد، عبارتند از: جمشیدی ، میر مهدی، نعیمی، صادق زاده ، رشتی زاده ، لبافان، کفاش زاده ، محمدی و نعمتی، ارمی و...
درقم بازار هایی به نام های تیمچه ی قدیمی قم،بازار ابریشم، علوی ، قائم، صفا و.. وجود دارد که محل خرید و عرضه فرش دستبافت است. در استان قم در سال 1383 اولین نمایشگاه فرش دستبافت قم ، به عنوان نخستین تجربه ی ارتباط مستقیم و بی واسطه عرضه کنندگان و تجار فرش برگزار شد. پس از برگزاری این نمایشگاه گام های بعدی برای تداوم این حرکت یکی پس از دیگری برداشته شد و تا به امروز که کیفیت نمایشگاهی که در قم برگزار میشود، در سطحی بسیار بالاتر از نمایشگاه های دیگر کشورها می باشد. یکی از مهم ترین دلایل برگزاری این نمایشگاه، برقراری ارتباط میان تولید کننده و مصرف کننده ی فرش قم و باعث شناخت سلایق مصرف کنندگان فرش دستبافت می باشد.
همانطور که اشاره شد، گرچه امروزه فرش دستبافت قم در بازارهای جهانی به بافت و طرح اصل و رنگ آمیزی زیبا شهرت یافته است اما در وضعیت امروزی با توجه به بالا بودن هزینه های تولید و مواد اولیه، دستمزد بافنده و ظهور کالاهای جانشین و همچنین کاهش تقاضای جهانی فرش دستبافت، موجب شده تا تولید و عرضه فرش دستبافت کاهش یابد، و دیگر کشورها مانند هند، چین و ترکیه در بازارهای جهانی از جایگاه بهتری بهره مند شوند.
با وجود این مشکلات در صورتی که دولت با حمایت های مادی و معنوی و ارائه راهکاری مناسب نسبت به کاهش هزینه های بافت فرش دستباف، تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستبافت قم را یاری کند می توان با وجود رقبای بسیار زیاد در بازارهای جهانی به ارتقای جایگاه فرش دستبافت قم امیدوار بود.

منابع
کتابخانه ای:
_حشمتی رضوی، فضل الله. 1389. سیر تحول و تطور فرش‌بافی ایران، چاپ دوم. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
_دانشگر،احمد. 1390. فرهنگ جامع فرش یادواره (دانشنامه ایران)،چاپ اول. تهران:موسسه چاپ و انتشارات.
_ نصیری، محمد جواد. 1385. فرش ایران، چاپ دوم. تهران: پررنگ.
_مجله پیام فرش، فرش قم، بهارستان.
_مجله اتاق بازرگانی و صنایع ومعادن، شماره ی26
_مجله ی قالی ایران، شماره ی 68
تحقیق میدانی:
محل پژوهش : بازار فرش قم(بازار قائم، علوی، صفا)
مصاحبه با شرکت های تولیدی ابریشم قم، میرمهدی، جمشیدی، نعیمی، کفاش زاده و رشتی زاده